Als alle toetsresultaten bekend zijn, kun je de toets analyseren. Hierbij kijk je naar verschillende aspecten; Was de toets uitvoering valide en betrouwbaar? Moet de cesuur worden bijgesteld? Hebben er beoordelaarseffecten plaatsgevonden? Je kunt de analysefase gebruiken om te kijken of de leerlingen hebben geleerd wat ze hadden moeten leren (zijn de leerdoelen behaald?) en of het onderwijsprogramma voldoende aansloot bij de leerdoelen. Met deze informatie geef je de leerling feedup, feedback en feedforward en kun je het onderwijsprogramma verbeteren. Zie de volgende stap.
Zodra alle toetsresultaten zijn vastgesteld, maak je deze bekend aan de leerlingen. Nu is het moment om de summatieve toets formatief in te zetten. Hierbij is het van groot belang om de leerling zinvolle feedback en/of feedforward te geven. Bij feedup gaat het daarbij om het uiteindelijke doel (‘waar moet ik naar toe?’), bij de feedback staat het behaalde resultaat op de toets centraal (‘waar sta ik nu?’), bij feedforward staat de vraag centraal welke volgende stappen de leerling moet zetten (‘hoe kom ik tot het uiteindelijke doel?’).
Op dit moment is er binnen het onderwijs veel aandacht voor formatief evalueren naast summatief toetsen. Maar wat is formatief evalueren nu wel en niet? Zie hiervoor deze toelichting en animatie. Informatie en praktische voorbeelden rond formatief evalueren in het vmbo vind je hier.
Als alle stappen uit de cyclus zijn afgerond, ga je alle stappen in de kwaliteitscyclus evalueren. Op basis van deze evaluatie kun je bijvoorbeeld concluderen dat niet de juiste toetsvorm is gekozen in relatie tot de toetsdoelen (wat tot aanpassing van het PTA en de toetsmatrijs/toets kan leiden) of dat de toets niet aansloot op het gegeven onderwijs (wat tot aanpassing van het onderwijs of de toets kan leiden). Ook kun je vaststellen dat niet alle afnames op vergelijkbare wijze hebben plaatsgevonden (wat kan leiden tot het opstellen/verbeteren van een afnameprotocol) of dat de beoordelaars de beoordelingsindicatoren op verschillende manieren hebben geïnterpreteerd (wat kan leiden tot het organiseren van zgn. ‘kalibreersessies’). Kortom, bij de evaluatie is het van belang om niet alleen naar de toetstechnische aspecten te kijken, maar ook kritisch naar het eigen handelen en waar nodig tot verbeteracties te komen.