Actualiteiten voor docenten en leidinggevenden in het vmbo.
SPV viert dit jaar haar 20-jarig jubileum en het vmbo bestaat 25 jaar. Dat gaf een extra feestlijk tintje aan de SPV Managementdag op 4 juni in leerhotel Het Klooster in Amersfoort. De dag, met onder meer twee rondes workshops over actuele ontwikkelingen, stond in het teken van het thema ‘Vmbo in beweging’.
De jaarlijkse SPV Managementdag is een netwerkbijeenkomst en dat betekent ervaringen uitwisselen, nadenken over huidige ontwikkelingen in het vmbo, en discussiëren over prikkelende stellingen. Dat begon dit jaar al met de keynote door journalist (en ex-docent Nederlands) Johannes Visser, die in zijn boek ‘Is het voor een cijfer’ ingaat op de cijfercultuur binnen het Nederlandse schoolsysteem. Leerlingen krijgen gemiddeld 102 (!) keer per jaar een cijfer en dat heeft gevolgen voor hun motivatie en voor hoe ze school ervaren. Intrinsieke motivatie, vanuit je eigen interesse iets willen leren, is in dat cijfersysteem vaak ver te zoeken. Is er niet een manier te bedenken om het onderwijs zo te organiseren dat het minder om de cijfers gaat, en meer om het leren zelf? Zodat jongeren méér leren, met minder stress?
Download de presentatie van Johannes Visser
Op College Groevenbeek in Ermelo gebeurt dat al, bleek tijdens de workshop ‘Voor elke leerling een passende leerroute’. In de onderwijsvariant Groevenbeek NEXT krijgen onderbouw-leerlingen meer keuzevrijheid. Ze werken tijdens NEXT-uren in heterogene klassen op hun eigen niveau aan projecten, op basis van hun eigen nieuwsgierigheid. Docenten zijn meer coach dan docent, maar houden wel de voortgang in de gaten – zonder cijfers. Hoe dan? Eigenlijk is dat niet ingewikkeld: de docent Engels vinkt bijvoorbeeld in Magister de niveaus van leesvaardigheden af: A1, A2, enzovoort. Groot voordeel: leerlingen kunnen een leesproef vaker doen, op een moment dat ze eraan toe zijn, tot ze het volgende niveau bereikt hebben. De vrijheid in de NEXT-uren is overigens niet vrijblijvend, er wordt veel ingezet op 21ste-eeuwse vaardigheden, zoals plannen en taakgericht werken. En de resultaten? Alle leerlingen van de eerste lichting die Groevenbeek NEXT volgde, zijn geslaagd.
Download de presentatie van Groevenbeek NEXT
Een belangrijke vraag is in hoeverre examens meebewegen met ontwikkelingen binnen het onderwijs. Veel belangstelling was er voor de workshop over examinering. Elsa Postma, clustermanager beroepsgerichte examens (vmbo) bij het College voor Toetsen en Examens (CvTE), gaf in haar inleiding een overzicht van de stand van zaken bij de doorontwikkeling van de cspe’s. Vervolgens discussieerden deelnemers in groepjes over een viertal vragen, waaronder ‘Is het wenselijk om de examenperiode voor de cspe’s uit te breiden?’ Dat kan handig zijn bij seizoensgebonden onderwerpen, bijvoorbeeld bij het profiel Groen, maar een nadeel is dat een langere examenperiode roostertechnisch veel impact heeft op de lessen van andere leerjaren. Een andere vraag: ‘Hoe kan de organisatielast van de cspe’s verminderd worden?’ ‘Meer leerlingen tegelijk examineren’ was een antwoord dat vaak werd onderschreven, maar ook zou het fijn zijn om individuele onderdelen, zoals een verkoopgesprek bij D&P, los van het cspe te kunnen examineren. Meer flexibiliteit dus. De antwoorden en ideeën neemt het CvTE mee in de volgende fase van het traject.
Download de presentatie van Elsa Postma
Projectleider en docent Erik te Bokkel van Zone.college had zijn Green Mobile Education Center (GMEC) het liefst meegenomen naar de workshop op de Managementdag, zodat deelnemers zelf in een van de simulatoren konden ervaren hoe het is om met grote landbouwvoertuigen te werken. Helaas was dat om praktische reden niet mogelijk, maar tijdens de workshop werd goed duidelijk wat zo’n mobiele klaslokaal vol nieuwe technologie toe kan voegen aan het onderwijs.
Download de presentatie van Erik te Bokkel
Dan een workshop die aansluit bij veranderingen in de regio: hoe breng je drie scholen samen op een nieuwe school, als dat noodzakelijk wordt vanwege regionale krimp? Tijdens de workshop van het Almelose Alma College werd uitgelegd hoe de samenwerking tussen drie vmbo-locaties vorm kreeg. Het belangrijkste doel was om alle profielen in de lucht te houden – en dat lukte.
Hoe ziet het vmbo er in de toekomst uit? SPV bracht in 2022 een advies uit aan het ministerie van OCW over de toekomst van de beroepsgerichte programma’s in het vmbo. Dat advies is inmiddels doorontwikkeld en zal nog een vervolg krijgen – het beroepsonderwijs blijft in beweging. Tijdens de workshop ‘Het vmbo in de toekomst’ ging Arjen Daelmans, voorzitter van SPV, met aanwezigen in gesprek over actuele (beleids-)thema’s, waaronder de route naar de havo en een vijfjarig vmbo (een onderwerp dat ook behandeld wordt in de doordenking van het advies uit 2022. Dat leverde levendige discussies op. “Genoeg aanknopingspunten om mee verder te gaan!”
Zoals gezegd, SPV bestaat dit jaar 20 jaar. Een mooi moment om aan het eind van de Managementdag even stil te staan bij wat er allemaal bereikt is, en vooruit te kijken naar de toekomst. Arjen Daelmans merkte bij zijn aantreden anderhalf jaar geleden op hoe hij als voorzitter aan de overlegtafels werd uitgenodigd waar besluiten genomen worden. Dat SPV een serieuze overlegpartner is in het onderwijsveld, laat zien wat er de afgelopen twintig jaar allemaal is opgebouwd – hij bedankte daarvoor met nadruk zijn voorganger Jan van Nierop en programmamanager Jacqueline Kerkhoffs.
Tot slot zorgden mbo-studenten van de dansopleiding van Rijn IJssel in Arnhem met hun optreden voor een extra portie energie in de zaal en was er een gezamenlijke maaltijd, verzorgd door mbo-studenten van de Hotelschool Amersfoort. In een aantal tafelgesprekken kwam het thema ‘cijfers’ ongetwijfeld nog terug (alle deelnemers kregen overigens ten afscheid het boek van Johannes Visser cadeau). Omdat dat thema raakt aan de essentie: voorbereidend beroepsonderwijs dat leerlingen de ruimte geeft om te leren op een manier die motiveert en die aansluit bij hun manier van leren, en een beoordelingskader dat meer meet dan alleen wat in cijfers is te vatten. Zoals het bij de SPV Managementdag 2024 ook niet ging om een cijfer, maar om de waardevolle contacten, de energie en de frisse ideeën om samen verder over na te denken. Een geslaagde dag!
Tekst Anne Wesseling, Fotografie Ashwien Jurawan
