Veelgestelde vragen vmbo

Waar vind ik de LOB-handreikingen?

De handreiking LOB staat op de website onder de tab LOB. Daar vindt u een algemene handreiking en een handreiking speciaal voor de theoretische leerweg. Daarnaast vindt u onder deze tab voorbeelden van de wijze waarop scholen vorm geven aan LOB.

Wat te doen als een leerling een half jaar over heeft?

Als een leerling tijd over heeft kan hij extra beroepsgerichte keuzevakken volgen of al in het vmbo starten met zijn mbo-opleiding. In het laatste geval moeten vmbo en mbo daar afspraken over maken. Als een leerling extra keuzevakken volgt dan kunnen die meetellen bij het cijfer voor de keuzevakken zoals dat op zijn eindlijst komt te staan. De afgesloten keuzevakken mogen allemaal op de eindlijst vermeld worden.

Wie bepaalt of een leerling een profieloverstijgende keuze mag maken?

Dat bepaalt de school. De school bepaalt namelijk uit welke beroepsgerichte keuzevakken een leerling een keuze kan maken.

Hoe moeten we omgaan met fluctuatie in keuzegedrag van leerlingen?

Het LOB-traject moet leerlingen begeleiden bij het maken van keuzes. Fluctuatie in keuzes kan, voor zover de school dat toelaat. Door breed te oriënteren kunnen leerlingen kennis maken met verschillende beroepenvelden, voor ze een keuze maken voor een vervolgopleiding.

Op basis waarvan kiezen leerlingen een beroepsgericht profielvak of keuzevakken?

Loopbaanoriëntatie en begeleiding gaat als een rode draad door het programma lopen. Op basis van hun LOB-traject gaan leerlingen straks een beroepsgericht profielvak en beroepsgerichte keuzevakken kiezen.

Hoe moet het met tussentijdse instroom vanuit andere scholen?

De profielen zijn voor alle vmbo-scholen gelijk, al kan een school daar op haar eigen manier vorm aan geven. Bij tussentijdse instroom moet, net als nu, bekeken worden wat een leerlingen al gedaan heeft en wat hij nog moet doen. Daarbij kan een school ervoor kiezen modulen van het beroepsgerichte profielvak die een leerling op een andere school al heeft gevolgd als keuzevakken te beschouwen en een nieuwe beroepsgericht profielvak aan te bieden. De beroepsgerichte keuzevakken moeten wel met een schoolexamen worden afgesloten.

Mag ik als school bepalen welke beroepsgerichte keuzevakken een leerling moet volgen? (Ik bied als school een pakket aan van een beroepsgericht profielvak en vier keuzevakken, en laat geen keuze aan de leerling.)

In de wet staat: de school moet leerlingen keuzemogelijkheden bieden. De betekent dat een leerling keuzevakken moet kunnen kiezen en niet een kant en klaar pakket van vier vaste keuzevakken aangeboden moet krijgen waarin geen keuze mogelijk is. Een aantal scholen werkt met zogenaamde leerlijnen. Leerlingen kunnen na het beroepsgerichte profielvak kiezen voor een leerlijn en krijgen dan te maken met een vast aanbod van beroepsgerichte keuzevakken. Dat vaste aanbod is door de school samengesteld, bijv. in overleg met het mbo. Een leerling kiest bijv. het profielvak HBR. Bij dat profielvak heeft de school vier leerlijnen of arrangementen ontwikkeld waarover doorstroom afspraken zijn gemaakt met het mbo. De leerling kan zo’n arrangement volgen, maar mocht hij in de loop van de tijd ontdekken dat de gekozen richting niet de juiste is, dan moet hij de mogelijkheid hebben een ander keuzevak te kiezen en zich te oriënteren op zijn toekomstmogelijkheden. Leerlijnen of arrangementen mogen, maar moeten leerlingen niet dwingen tot een keuze. Veel scholen stellen twee keuzevakken vast en laten de andere twee keuzevakken kiezen uit een aanbod van bijv. 6.

Kan een school alle beroepsgerichte keuzevakken in het derde leerjaar aanbieden en het beroepsgerichte profielvak in het vierde leerjaar?

Ja, dat is mogelijk. Scholen bepalen zelf hoe ze het examenprogramma omzetten in een onderwijsprogramma en wanneer ze welke onderdelen van het examenprogramma aanbieden. Voorwaarde is wel dat alle doelen uit een examenprogramma aan de orde zijn geweest en dat de leerlingen die beheerst.

Wij starten in de eerste klas met een beroepsgericht programma. Mag dat?

Een examenprogramma geeft aan WAT leerlingen moeten leren, niet HOE u dat als school moet vormgeven. Als u werkt met veel praktijkuren in de onderbouw (en u haalt de kerndoelen onderbouw met deze leerlingen), kunt u dat gewoon blijven doen. Beroepsgerichte examenprogramma’s mogen niet in leerjaar 1 of 2 van het voortgezet onderwijs worden afgesloten. Cijfers die meetellen voor de eindlijst kan een leerling pas gaan behalen vanaf leerjaar 3.

Hoe zit het met profielgebonden avo-vakken als een beroepsgericht keuzevak in een andere profiel wordt gedaan?

Het beroepsgerichte profielvak bepaalt in welke profiel een leerling onderwijs volgt en welke profielgebonden avo-vakken daarbij horen. Aan een beroepsgericht keuzevak worden geen profielgebonden avo-vakken gekoppeld. 

Kijkt het mbo mee naar het beroepsgerichte profielvak dat een leerling heeft gevolgd?

Beroepsgerichte profielvakken en keuzevakken vormen samen het beroepsgericht onderwijsprogramma dat een leerling heeft gevolgd. Voor het mbo kan het heel interessant zijn te kijken naar de beroepsgerichte keuzevakken, omdat daarin verdieping plaats kan vinden en een leerling in de beroepsgerichte keuzevakken al onderdelen van een mbo-opleiding kan volgen. Het beroepsgerichte profielvak moet het mogelijk maken om op 0-niveau in het mbo te starten voor een leerling. MBO-opleidingen kunnen leerlingen die hetzelfde profielvak hebben gevolgd bij elkaar in de klas zetten, zodat ze allemaal hetzelfde startniveau hebben.

Zijn alle profielmodulen en beroepsgerichte keuzevakken vergelijkbaar qua omvang?

Ja, bij de ontwikkeling wordt ervan uitgegaan dat een profielmoduul en beroepsgericht keuzevak ongeveer 100 uur omvat. Of een school ook zoveel tijd aan elk deel besteedt is aan de school.

Hoeveel tijd kosten de beroepsgerichte examenprogramma’s?

In het VO kennen we geen verplichte lessentabel meer. Toen het vmbo werd ingevoerd (1999) was dat nog wel het geval. In 1999 zijn de examenprogramma’s ontwikkeld voor 960 uur (BB en KB. Dit is 12 lesuren per week per leerjaar) of 320 uur (GL Dit is 4 lesuren per week per leerjaar). De beroepsgerichte examenprogramma’s zijn qua omvang gelijk zijn aan de oude programma’s, dus 960 uur voor BB en KB en 320 uur voor GL. Als vuistregel is gebruikt dat elke deel (profiel en keuze) ongeveer 100 uur omvat. Hoeveel uur een school aanbiedt voor het beroepsgerichte programma (en voor de avo-vakken) is aan de school, als de leerlingen de eindtermen/doelen maar halen en als ze in totaal maar voldoende onderwijstijd krijgen.

Ervaring leert dat de examenprogramma’s ‘te doen zijn’ in 12 lesuren per week in leerjaar 3 en 12 uur in leerjaar 4.

Bevatten de kernprogramma’s alleen competenties?

Voor elke sector is één kerndeel ontwikkeld. Dit kerndeel bestaat uit algemene vaardigheden (, deel A, vergelijkbaar met de huidige preambule), professionele kennis en vaardigheden (sectorspecifiek en LOB. In deel B van de kern staan professionele kennis en vaardigheden. Dit zijn vaardigheden die kenmerkend zijn voor de sector en waarvan bijna altijd gebruik gemaakt wordt als u in de sector werkt of opdrachten uitvoert (bijvoorbeeld meten bij Techniek, omgaan met mensen bij Zorg & welzijn). Deel C van de kern bevat LOB. Hierin staan de eisen rond LOB beschreven waaraan leerlingen moeten voldoen.

Mag een leerling ook vijf beroepsgerichte keuzevakken volgen?

Ja, dat mag als de school die mogelijkheid biedt. De leerling moet ten minste vier beroepsgerichte keuzevakken en een beroepsgericht profielvak volgen om het beroepsgericht programma af te kunnen sluiten. Als een leerling meer beroepsgerichte keuzevakken volgt kunnen deze allemaal met naam en cijfer op de cijferlijst vermeld worden en tellen ze ook allemaal mee bij het bereken van het eindcijfer voor de keuzevakken. Dit eindcijfer wordt berekend door de (afgeronde) cijfers behaald voor voor de afzonderlijke keuzevakken op te tellen en te delen door het aantal keuzevakken dat gevolgd is. U vindt hier meer informatie over de uitslagbepaling.

Hoe wordt gegarandeerd dat een leerling die buiten zijn profiel beroepsgerichte keuzevakken volgt voldoende meekrijgt van de kern van dat andere profiel?

Elke kern bevat een algemeen deel (deel A en C) en een sectorspecifiek deel (deel B). Het algemene deel is voor alle profielen gelijk. Het sectorspecifieke deel komt in elk moduul en keuzevak terug. Door een keuzevak te volgen, volgt de leerling tegelijk de kern die daarbij hoort.

Heeft het examenprogramma betrekking op een of twee jaar?

Het examenprogramma heeft betrekking op het vmbo. In het voortgezet onderwijs omvat het vmbo leerjaar drie en vier (leerjaar een en twee heten onderbouw). Het examenprogramma wordt ontwikkeld voor leerjaar drie en vier van het voortgezet onderwijs. In het examenprogramma wordt beschreven wat leerlingen aan het eind van hun opleiding moeten kennen en kunnen. Wanneer een school deze leerstof aanbiedt en afsluit is aan de school. Sommige scholen beginnen al in het eerste leerjaar VO met het beroepsgericht programma andere in het derde, sommige scholen starten in het derde leerjaar met het examen, andere in het vierde. Welke keuze een school ook maakt, het beroepsgerichte examenprogramma kan altijd pas vanaf leerjaar 3 worden afgesloten.

Kan een leerling in twee beroepsgerichte profielvakken centraal examen doen?

Ja, een leerling kan in twee beroepsgerichte profielvakken centraal examen doen, maar hij moet dan wel 4 keuzevakken afsluiten. De leerling volgt in dat geval een extra vak en moet voldoen aan de eisen die bij dat vak horen (profielvak en keuzevakken).

Stel een school kiest ervoor eerst beroepsgerichte keuzevakken aan te bieden en daarna het beroepsgerichte profielvak. Stel een leerling wil tussentijds van profielvak wisselen. Mag dat?

Een leerling moet een compleet beroepsgericht profielvak volgen en daarin centraal examen doen. Beroepsgerichte keuzevakken en het beroepsgerichte profielvak hoeven niet per se op elkaar te volgen, maar een leerling kan zijn opleiding alleen afronden als hij een compleet beroepsgericht profielvak afgesloten heeft. Tussentijds wisselen kan door eerder gevolgde modulen van het profielvak als keuzevakken te honoreren, maar dus maar in beperkte mate. De profielgebonden avo-vakken zijn gekoppeld aan het beroepsgerichte profielvak, u moet dus bij de keuze van het profielvak wel goed in de gaten houden of de leerling de juiste avo-vakken volgt om voor een diploma in aanmerking te komen. Zie AVO vakken.

Hoe zit het met de volgtijdelijkheid van beroepsgericht profielvak en keuzevakken?

De examenprogramma’s zijn zoveel mogelijk als afgeronde eenheden ontwikkeld waarin zo min mogelijk volgtijdelijkheid zit. Dit is niet altijd mogelijk. Soms moet een leerling eerst een moduul van het beroepsgerichte profielvak volgen voor hij een beroepsgericht keuzevak kan kiezen. Het is aan de school/docent om te bepalen of een leerling een keuzevak kan volgen.

Is het niet lastig gelijkwaardigheid te borgen tussen verschillende onderdelen van het programma? Vooral omdat een moduul uit het beroepsgericht profielvak soms voor een leerling een keuzevak is?

Het streven is vooral dat de profielen qua zwaarte, inhoud (beroepskennis, houding en vaardigheden) gelijkwaardig zijn. Dit is lastig te beoordelen, maar het ene vmbo-examen mag niet veel makkelijker of moeilijker zijn dan het andere examen. Het CvTE bewaakt de zwaarte van de centrale examens en zorgt ervoor dat deze vergelijkbaar zijn. Het streven is dat alle beroepsgericht keuzevakken even zwaar en vergelijkbaar zijn, maar keuzevakken worden met een schoolexamen afgesloten (zoals nu ook met een deel van het examenprogramma het geval is) en scholen zijn vrij zowel de keuzevakken als het schoolexamen vorm te geven.

Kan een leerling ook voor twee beroepsgerichte profielvakken kiezen?

Een leerling kiest één beroepsgericht profielvak en doet daar centraal examen in. Aan dat ene beroepsgerichte profielvak zijn ook zijn geprofielgevonden vakken gekoppeld.

Als beroepsgerichte keuzevakken kan een leerling een deel van een ander (tweede) beroepsgericht profielvak volgen. Als een school daarvoor licentie heeft mag ze een tweede beroepsgericht profielvak compleet als keuzevakken aanbieden. Bezit de school geen licentie dan mogen twee van de vier modulen van een profielvak als keuzevakken gevolgd worden en moeten er nog twee ander keuzevak gevolgd worden om aan de eis: 4 keuzevakken, te voldoen. Beroepsgerichte keuzevakken worden afgesloten met een schoolexamen (ook als het modulen van een profielvak uit een andere sector zijn). Als het profielvak, dat de leerling als keuzevakken volgt, in een andere sector ligt, hoeft de leerling niet de voor die sector verplichte profielgebonden te volgen.

Een leerling mag een compleet profielvak als extra vak volgen, maar moet dan ook vier keuzevakken volgen en afsluiten.

Wat is ervaringsgericht leren in het kader van LOB?

Het belangrijkste onderdeel van LOB, op basis waarvan leerlingen een keuze maken, is het opdoen van ervaringen en daaruit leren. Ervaringen doen leerlingen op tijdens stages, bijbaantjes, praktijkopdrachten, enz. Daaruit leren gebeurt door met leerlingen over deze ervaringen in gesprek te gaan, de loopbaanreflectiegesprekken.

Hoe weet het ROC/AOC welke beroepsgerichte keuzevakken een leerling gevolgd heeft?

Op de cijferlijst van de leerling wordt vermeld welk beroepsgericht profielvak en welke beroepsgerichte keuzevakken een leerling gevolgd heeft.

Wat is de verhouding tussen het beroepsgerichte profielvak en de beroepsgerichte keuzevakken?

Bij de ontwikkeling gaan we ervan uit dat het beroepsgerichte profielvak en vier beroepsgerichte keuzevakken beide ongeveer 50% van de onderwijstijd en het examenprogramma omvatten. Dit is echter lastig, want er bestaat geen voorgeschreven lessentabel meer en scholen bepalen zelf hoeveel tijd ze aan welke onderdeel besteden. Scholen kunnen dus andere keuzes maken, maar moeten er wel voor zorgen dat hun leerlingen alle doelen die in het examenprogramma staan beheersen en dus slagen voor hun examen.

Is het ook toegestaan een beroepsgericht keuzevak aan te bieden van een profiel dat je niet zelf in huis hebt?

Ja dat mag. Voor het aanbieden van beroepsgerichte profielvakken heeft een school een licentie nodig, voor het aanbieden van beroepsgerichte keuzevakken niet. Leerlingen moeten zich kunnen verbreden (blijven oriënteren binnen en buiten een profiel) en verdiepen (meer beroepsgerichte keuzevakken binnen een profiel of binnen een deelgebied volgen). Leerlingen kunnen daarbij kiezen uit keuzevakken van een ander profiel (bijvoorbeeld Bijhouden van een administratie voor iemand uit de sector Techniek, of Presentatie voor iemand uit het profiel Zorg & welzijn). Scholen moeten deze mogelijkheid dan wel bieden (eerst kiest de school, dan de leerling). De school is ervoor verantwoordelijk dat beroepsgerichte keuzevakken worden gegeven door bekwame docenten in een daarvoor geschikte outillage.

Leerlingen willen soms snel verdiepen is dat mogelijk?

Verdiepen is zeker mogelijk. Door te kiezen voor één pakket van een beroepsgerichte profielvak en daarmee samenhangende beroepsgerichte keuzevakken kan een leerling zich al snel verdiepen. De verdieping zal echter minder ver gaan dan nu soms het geval is, waar leerlingen binnen het vmbo al zodanig opgeleid worden dat ze in één jaar hun mbo-niveau 2-diploma kunnen behalen. Het vmbo blijft voorbereidend beroepsonderwijs. Op het moment dat een leerling zijn keuze voor een beroepsopleiding heeft gemaakt en zich nog verder wil verdiepen moet hij (als dat kan nog binnen het vmbo) starten met zijn mbo-opleiding.

Kan een KB-leerling het beroepsgerichte vak afsluiten op GL niveau?

Er komen regelmatig vragen binnen rond het afsluiten van een vak op een hoger niveau. Dat mag, als het om hetzelfde vak gaat. Een leerling krijgt het diploma van het laagste niveau waarop hij een vak heeft afgesloten. Sommige scholen willen leerlingen in de kader beroepsgerichte leerweg het beroepsgerichte vak af laten sluiten op het niveau van de gemengde leerweg. Dit kan niet om twee redenen:

  • Een leerling komt één eindcijfer tekort als hij het beroepsgerichte vak afsluit op GL-niveau. Een KB-leerling krijgt 2 cijfer (één voor het profielvak en één combinatiecijfer voor het beroepsgerichte keuzevak) een GL-leerling krijgt één combinatiecijfer voor het hele beroepsgerichte vak (zelfs al heeft hij met extra keuzevakken de omvang van het totale programma ongeveer gelijk gemaakt).
  • Om een vak op een hoger niveau te kunnen volgen, moet het wel om hetzelfde vak gaan. En daarvan is maar gedeeltelijk sprake als een profielvak in KB of BB vergeleken wordt met ‘hetzelfde’ profielvak in de GL. Ook betreft het profielvak in de GL geen hoger niveau, inhoudelijk is het gelijk aan het KB-niveau. Het profielvak kan dus niet op een hoger niveau gedaan worden. De vakken zijn niet uitwisselbaar tussen KB en GL, ook niet door extra keuzevakken te volgen en af te sluiten. In de KB moet een leerling het KB-profielvak volgen. Als hij het profielvak van de GL volgt, dan moet de leerling ingeschreven worden in de GL en de avo-vakken op GL-niveau doen.
Stel dat een leerling in leerjaar 3 examen doet en het niet haalt. Wat betekent dat voor herkansing in leerjaar 4? Is het dan gewoon opnieuw examen doen met mogelijkheid tot herkansing of is er dan maar 1 mogelijkheid omdat het een herkansing is?

De leerling mag één vak herkansen. Dit geldt zowel in leerjaar 3 als in leerjaar 4. Een leerling die zakt in leerjaar 3 kan in datzelfde leerjaar herkansen, maar kan ook in leerjaar 4 opnieuw deelnemen aan het examen.

Wat staat er op het vmbo-diploma?

Op het diploma komt de naam van het profiel dat de leerling gevolgd heeft te staan. Op de cijferlijst komen het profielvak en de keuzevakken te staan. Van elk keuzevak wordt de naam vermeld en het cijfer dat de leerling voor het keuzevak behaald heeft. Naast een diploma en een cijferlijst ontvangen leerlingen een plusdocument waarin bijvoorbeeld vermeld kan worden waar een leerling stage heeft gelopen, welke buitenschoolse opdrachten zijn uitgevoerd en welke extra onderwerpen aan de orde zijn geweest. Tenslotte verlaat elke leerling het vmbo met een loopbaandossier waarin staat hoe hij tot zijn keuzes gekomen is.

Zijn er aparte centrale examens voor de verschillende leerwegen?

Ja, elke leerweg en elk profielvak kent zijn eigen centrale examen, zie voor de pilotexamens op de website van cito.

Kan een leerling in leerjaar 3 centraal examen doen?

Ja, een leerling kan in het derde leerjaar deelnemen aan het CE. Het CE wordt afgenomen over de stof van het profielvak. Kiest een school ervoor over deze stof ook SE af te nemen, dan moet het SE zijn afgerond voor een leerling deel kan nemen aan het CE, ook als het CE in leerjaar 3 wordt afgenomen.

Hoe worden keuzemogelijkheden beoordeeld als deze allemaal anders zijn (en ook regionaal kunnen verschillen)?

Beroepsgerichte keuzevakken worden afgesloten met een schoolexamen, zoals nu ook een deel van het examenprogramma met een schoolexamen wordt afgesloten. Scholen maken dus zelf het examen bij de door hen aangeboden beroepsgerichte keuzevakken.

Als het goed is, biedt een school die beroepsgerichte keuzevakken aan waaraan in zijn omgeving behoefte is. Afsluiting van deze beroepsgerichte keuzevakken zou in overleg met het ROC en/of het bedrijfsleven plaats kunnen vinden.

Hoe wordt een profielmoduul geëxamineerd dat door een leerling wordt gevolgd als beroepsgericht keuzevak?

Een profielmoduul dat als beroepsgericht keuzevak wordt gevolgd wordt afgesloten met een schoolexamen.

Kunnen leerlingen eerder programmaonderdelen of vakken afsluiten?

De mogelijkheid om vakken eerder af te sluiten blijft bestaan. Een leerling kan al in het derde leerjaar een deel van zijn opleiding afsluiten. Hij mag in één of meer vakken in het derde leerjaar examen doen, maar niet in alle vakken. Het is ook mogelijk om het beroepsgerichte profielvak in het derde leerjaar af te sluiten en in het vierde leerjaar in de beroepsgerichte uren aan de slag te gaan met beroepsgerichte keuzevakken die passen in een MBO programma, als daarover met het MBO afspraken zijn gemaakt.

Wordt het beroepsgerichte profielvak in het centraal examen en worden de beroepsgerichte keuzevakken in het schoolexamen getoetst?

Net als nu moet het hele examenprogramma straks afgesloten worden door middel van examens. Het onderscheid tussen schoolexamen en centraal examen blijft bestaan. Waarbij het centraal examen centraal ontwikkeld wordt en het schoolexamen een zaak van de school is. In het centraal examen wordt het door de leerling gekozen beroepsgerichte profielvak getoetst. Scholen kunnen ervoor kiezen ook schoolexamen af te nemen over de stof van het profielvak. Dit schoolexamen moet afgesloten zijn voor de leerling deelneemt aan het centraal examen.

De beroepsgerichte keuzevakken worden afgesloten met een schoolexamen.

Wat is het verschil tussen een leerling die twee profielen uit verschillende sectoren volgt en een leerling die het profiel Dienstverlening en producten volgt?

Het profiel Dienstverlening en producten (D&P) staat voor brede oriëntatie en uitstel van keuze. Deze leerling kiest aan het eind van het vmbo een sector en daaraan gekoppelde opleiding in het mbo. Beroepsgerichte vaardigheden hebben in D&P tot doel dat leerlingen een goed beeld krijgen van de beroepsrichting en enige ervaring opdoen met basale vaardigheden die voor deze beroepsrichting kenmerkend (kunnen) zijn. D&P is in essentie niet gericht op heel specifieke vakvaardigheden in een specifiek beroepsveld.

In de smallere profielen hebben de beroepsgerichte vaardigheden wel tot doel deze vaardigheden (op voorbereidend en oriënterend niveau) te beheersen. Een leerling die een beroepsgericht profiel kiest, heeft al een eerste keuze gemaakt.

Behoren de avo-vakken ook tot het kerndeel?

Nee, de avo-vakken blijven zoals ze zijn, de vernieuwing heeft alleen betrekking op de beroepsgerichte programma’s. Naast de beroepsgerichte programma’s moeten leerlingen avo-vakken volgen.

Hoeveel ruimte heeft een school in de ontwikkeling van beroepsgerichte keuzevakken?

Voor de ontwikkeling van beroepsgerichte keuzevakken is een format waaraan iedereen zich moet houden. Nieuwe beroepsgerichte keuzevakken moeten, door het bevoegd gezag van een vmbo-school, ter vaststelling worden aangeboden aan een commissie bestaande uit vertegenwoordigers van SLO, SBB en SPV. Deze commissie adviseert OCW over de vaststelling van nieuwe keuzevakken. Nieuwe vastgestelde keuzevakken krijgen een ilt-code en kunnen dan door alle scholen worden aangeboden.

SLO helpt bij de ontwikkeling van nieuwe keuzevakken. Geadviseerd wordt bij een idee voor een nieuw keuzevak eerst met SLO contact op te nemen, dit kan via vmbo@slo.nl.

Wat zijn de profielgebonden avo-vakken?

De verplichte profielgebonden avo-vakken zijn:

  • Voor de profielen E&O en HBR: algemene economie en een keuze uit: een moderne vreemde taal of wiskunde
  • Voor het profiel Z&W: biologie en een keuze uit wiskunde of aardrijkskunde of geschiedenis of maatschappijleer 2
  • Voor de profielen BWI, PIE, M&T, MaT en MVI: wiskunde en natuurkunde (Nask 1)
  • Voor het profiel Groen: wiskunde en een keuze uit biologie of natuurkunde (Nask 1)
  • Voor D&P: de leerling (of de school) maakt een keuze van twee uit vier uit de vakken: wiskunde, natuurkunde (Nask 1) biologie en algemene economie

Er zijn scholen die D&P aanbieden aan alle leerlingen in de GL en TL. Geadviseerd wordt goed in de gaten te houden of leerlingen examen doen in het juiste vakkenpakket, vooral als deze scholen gebruik maken van wat wel genoemd wordt de ‘duimregeling’.

Is er onderscheid gemaakt tussen verschillende leerwegen?

Er zijn examenprogramma’s voor de basisberoepsgerichte leerweg, de kaderberoepsgerichte leerweg en de gemengde leerweg. De ontwikkelaars hadden de opdracht onderscheid te maken tussen verschillende leerwegen. Dit onderscheid kan gemaakt worden door:

  • bepaalde beroepsgerichte keuzevakken wel voor de ene leerweg en niet voor de andere aan te bieden, bijvoorbeeld het beroepsgerichte keuzevak administratie alleen te ontwikkelen voor leerling in de kaderberoepsgerichte en de gemengde leerweg en niet voor de basisberoepsgerichte leerweg;
  • door onderscheid te maken in het niveau waarop doelen beheerst moeten worden. Bijvoorbeeld: leerlingen uit de basisberoepsgerichte leerweg moeten taken uitvoeren onder leiding van, in opdracht, zonder eerst zelf de taak te plannen en leerlingen in de kaderberoepsgerichte leerweg en de gemengde leerweg krijgen meer complexe opdrachten waarin ze zelf initiatief moeten nemen.

Examenprogramma’s zijn op een vrij hoog abstractieniveau beschreven, waardoor onderscheid tussen leerwegen niet altijd goed te zien is. Dit onderscheid is goed te lezen in de syllabi die bij de examenprogramma’s voor de verschillende leerwegen zijn ontwikkeld en komt naar voren in de centrale examens.

Moet een leerling een heel beroepsgericht profielvak volgen?

Ja, een leerling moet altijd één heel beroepsgericht profielvak volgen en daarin centraal examen doen. Doet de leerlingen dat niet dan kan hij het beroepsgerichte programma niet afsluiten en geen diploma krijgen. Naast een beroepsgericht profielvak moet de leerling ten minste vier (in de GL twee) beroepsgerichte keuzevakken afronden.

Wie maakt de keuze welke profielen er worden aangeboden?

De school maakt de keuze, afhankelijk van de vraag of de school de licentie heeft om een profiel aan te bieden (zie Routekaart naar profielen vmbo september 2014).

Kunnen leerlingen in de basisberoepsgerichte leerweg keuzevakken doen die bedoeld zijn voor leerlingen in de kaderberoepsgerichte leerweg?

Als een school die mogelijkheid biedt dan kan dat. Het is wel belangrijk die leerlingen erop te wijzen dat ze een diploma basisberoepsgerichte leerweg krijgen en dus niet door kunnen stromen naar een mbo-opleiding op niveau 3 of 4, zodat geen valse verwachtingen worden gewekt.

Is het toegestaan om profielen aan te bieden die de school zelf niet in huis heeft?

Scholen mogen hun huidige aanbod van afdeling omzetten naar profielen. Profielen waar een school geen onderliggende licentie voor heeft, mogen niet aangeboden worden, tenzij daarover in een regionaal overleg afspraken worden gemaakt of er een aanvraag voor uitbreiding van toegestaan aanbod wordt gedaan (zie Routekaart naar profielen vmbo september 2014). Voor het aanbieden van beroepsgerichte keuzevakken is geen licentie nodig.

Bestaan Leerwerktrajecten nog?

Ja, deze trajecten bestaan. Leerlingen in een leerwerktraject moeten het volledige beroepsgerichte programma voor de basisberoepsgerichte leerweg doorlopen, dus het beroepsgerichte profielvak én vier keuzevakken. Daarnaast moet de leerling examen doen in Nederlands. Het beroepsgerichte programma en Nederlands moet met ten minste een zes worden afgesloten. LWT-leerlingen moeten deelnemen aan de rekentoets.

Kan een leerling vakken op verschillend niveau afsluiten?

Het afsluiten van vakken op verschillend niveau is mogelijk, Op het diploma wordt bij het vak dat op een ander niveau is afgesloten het niveau vermeld.

Hoeveel vrije ruimte hebben scholen?

Examenprogramma’s geven aan wat leerlingen moeten leren, niet hoe scholen dit aan moeten bieden. Scholen kunnen daarin eigen keuzes maken. Ook geven examenprogramma’s niet aan, hoeveel tijd er aan een onderwerp of het hele programma besteed moeten worden. Scholen moeten zorgen dat alle onderwerpen uit een examenprogramma behandeld en afgesloten/getoetst zijn. Hoeveel tijd er per onderwerp wordt besteed is aan de school/aan de docent. Dat blijft zo. Regels die gelden zijn:

  • Er moet worden voldaan aan alle eindtermen/doelen van het examenprogramma.
  • Leerlingen moeten voldoen aan de onderwijstijd.

Scholen houden de vrije ruimte als het gaat om de inrichting van onderwijs die ze nu ook hebben.

Schrijf u in voor de nieuwsbrief van SPV

Blijf net als duizenden docenten en leidinggevenden in het vmbo op de hoogte van het laatste nieuws. Schrijf u in en ontvang onze maandelijkse nieuwsbrief in uw mailbox.

VMBO ONDERWIJS OP MAAT